Dişler ne zaman sürer?
Süt dişleri, 6-8 aylıkken sürmeye başlayıp üç yaşında sürmelerini tamamlar. Çocukluk yılları boyunca 10-12 yaşlarına kadar ağızda kalırlar. 6 yaşında sürmeye başlayan sürekli dişler ise 12-13 yaşına kadar sürmelerini tamamlar.
Çocuğumun dişlerini ne zaman fırçalamaya başlamalıyım?
Dişler sürmeye başladıkları ilk anda parmak fırçalar veya temiz bir bez parçası yardımıyla temizlenmeye başlanmalıdır.
Daha sonraki yaşlarda çocuğun yaşına uygun boyutta bir diş fırçasıyla günde en az iki kere fırçalanmaya devam edilmelidir.
Hangi gıdalar dişler için yararlı hangisi zararlı?
Süt ve süt ürünleri (peynir,yoğurt,..), meyve ve sebzeler, kuruyemişler dişler için yararlı yiyeceklerdir. Asitli içecekler, şeker, cips, çikolata gibi besinler ise dişler için zararlı yiyecekler arasındadır.
Çocuğumun dişlerini çürükten nasıl koruyabilirim?
Diş çürüğü, beslenmenin düzenlenmesi, diş fırçalama alışkanlığının kazanılması ve yöntemlerinin öğrenilmesi, düzenli olarak diş hekimi kontrolü altında, sistemik ve topikal fluorid uygulamalarının yapılması, azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerine fissür örtücülerin uygulanması ile önlenebilir.
Çocuğum için fluorid tableti kullanıyorum ayrıca fluorid içeren diş macununu da kullanmam gerekiyor mu?
Çocuğun yaşı bu konuda önemli bir faktördür. Fluorid tabletleri düzenli olarak kullanılıyorsa 3 yaşına kadar fluorid içermeyen diş macunu kullanılmalıdır. 3 yaşından sonra fluoridli diş macununa geçilmeli ve mercimek tanesi kadar macun kullanılmalıdır. Eğer fluorid tableti kullanılmaya devam ediyorsa, macunun yutulmadan tükürülmesi çok önemlidir.
Altı yaş dişleri ne zaman sürer? Önemi nedir?
6 yaşında sürmeye başlarlar. Ömür boyu ağızda kalan bu dişler sürekli dişlenme ve kapanışın temelini oluşturmaktadırlar. En önemli fonksiyonları ise besinlerin öğütülmesidir.
Diş çürüğü anneden çocuğa bulaşır mı ?
İlk diş sürmesi ile birlikte çürük yapıcı bakteriler bebeğin dişlerine yerleşir. Bu bakterilerin aynı zamanda bebeğe anneden bulaştığı da bilimsel olarak bilinmektedir. Özellikle geçmişte ağzında çok sayıda diş çürüğü olan annelerin çocuklarında da çok sayıda çürük görülmektedir. Annelerin çocuklarına mama verirken mamanın ısısını kontrol etmek için aynı kaşığı kullanmaları ya da besinleri önce kendi ağızlarında soğutup bebeklerine vermeleri ya da bebeklerini bebeğin ağızına yakın yerlerinden öpmeleri bu bakterilerin geçişini kolaylaştırır.
Çocuklarda çürük oluşumunu önleyici ne gibi tedbirler alabiliriz?
Ara öğünlerde mümkün olduğunca dişler üzerinde yapışıp kalan karbonhidrat ağırlıklı beslenme yerine lifli besinler, sebze, meyve, kuruyemiş tercih edilmelidir.
3 yaşına kadar diş macunsuz ya da pedodontistinizin önereceği fluorid içermeyen diş macunları ile dişler fırçalanmaldır. Diş fırçası da mümkün olduğunca küçük başlı ve yumuşak kıllı olmalıdır. Çocukların el yetenekleri dişlerinin tüm yüzeylerini etkili olarak fırçalamada yeterli olamayacağından okul dönemine kadar anne-babaların diş fırçalama görevini üstlenmeleri gerekmektedir. Ayrıca diş minesini güçlendiren fluorid preparatları ve dişler üzerinde bulunan çukurcukların fluorid salan bir örtücüyle kapatılması (fissür örtücü uygulaması), dişlerin çürükten korunmalarında büyük önem taşırlar.
Fissür örtücüler kimlere uygulanır? Çürüğü nasıl önlerler ve ağızda ne kadarsüre kalırlar?
Geniş yüzeylere ve derin çukurcuklara sahip olan ve en önemlisi altı yaşında sürüp ömür boyu ağızda kalan sürekli azı dişlerine fissür örtücü uygulanması büyük yarar sağlar. En arkada bulunan bu dişler iyi ve özenli fırçalanmaz ise, derin çukurcuklar içerisinde biriken yiyecek artıkları ve bakteriler kısa zamanda, hatta dişler dizideki yerlerini tam almadan, dişlerin çürümesine neden olabilmektedir. Fissür örtücüler, azı dişlerinin çukurcuklarını kapatarak asit ve plaktan korumakta ve bu sayede dişlerin çürümesini önlemektedir.
Fluorid jeli uygulamasını açıklar mısınız?
Fluorid jeli uygulamaları ağızda tüm diş yüzeylerine yapılmaktadır. Çocuklar için farklı tadlarda üretilmiş jeller, klinikte dört dakika süreyle uygulanır. Fluorid jel uygulamaları sonucunda fluorid ağız içerisinde diş minesine, varsa dolgulara ve yumuşak dokulara tutunarak altı aya kadar ağızda fluorid salınımı yapmasını sağlar. Bu sayede çürükten korunmaya yardımcı olur.
Çocuğumun süt dişi tedavisi sırasında yapılan lokal anestezi alttaki sürekli dişine zarar verir mi?
Süt dişinin tedavisi için yapılacak anestezi belirli anatomik bölgelere uygulandığından hiçbir zararı bulunmamaktadır.
Süt dişinin erken kaybı ne gibi sorunlara sebep olur?
Erken çekilen süt dişinden kalan boşluğa, yandaki dişlerin kayması ile sürekli dişin süreceği bölge kapanabilir ve bu durumda diş sürmesini gerçekleştiremez. Çenelerde çapraşıklık ve sürme bozuklukları oluşabilir. Bu gibi durumlarda da ileride ortodontik tedavi gereksinim kaçınılmaz olur.
Yer tutucular ne işe yararlar?
Bazı durumlarda erken süt dişi çekimi kaçınılmaz olur. Komşu dişlerin çekilen boşluğa kaymaması için "yer tutucu" adı verilen apareyler takılır ve bu apareyler sürekli diş sürene kadar ağızda kalır. Bu sayede erken çekimin neden olabileceği kaymalar önlenmiş olur.
Çocuklarda dişli protezler hangi durumlarda yapılır?
Bazı ciddi sendromlara bağlı olarak çocukların tamamen dişsiz veya çok sayıda diş eksikliklerinin görüldüğü durumlarda, çok sayıda diş çekimi yapılması sonrasında, çocuğun çiğnemesi, beslenmesi ve konuşabilmesi için dişli protez uygulanır.
Çocuğum uyurken diş gıcırdatıyor nedeni ve tedavisi nedir ?
Diş gıcırdatması çocuklarda fizyolojik bir olaydır. Ancak süresi ve şiddeti önemlidir. Uzun dönem devam eden ve şiddetli olan diş gıcırdatmaları önemsenmelidir. Diş gıcırdatma alışkanlığı olan büyük hastalarda gece takılan ısırma plakları hazırlanıp diş gıcırdatması önlenebilmektedir. Ancak çocuklar bu plakları kullanmayı kabul etmeyebilir ve her gece bu plaklarla uyumak istemeyebilir. Ayrıca büyüme ve gelişim devam ettiğinden bu plaklar 3 aydan uzun süre kullanılmamalıdır. Yapılması gereken, diş gıcırdattığı sırada çocuğu uyandırmak ve tekrardan uykuya dalmasını sağlamaktır. Ayrıca özellikle okul dönemindeki çocuklarda yaşadıkları bazı olaylar streslerini arttırabilir ve bu da gece uykuda diş gıcırdatmalarına neden olabilmektedir. Bu nedenle bu yaştaki çocuklarda bir çocuk psikoloğundan da yardım istenmelidir.
Diş travmalarından korunmak için ne tür tedbirler almalıyız?
Çocukların yeni yürümeye başladığı dönemde evde düşüp yaralanma riski yaratabilecek eşyalar mümkün olduğunca ortadan kaldırılmalıdır.
Özellikle aktif spor yapan çocukların dişleri travma açısından büyük risk altındadır. Bu nedenle çocukların spor yaparken kullanabilecekleri dişlikler, travmadan korunmada büyük önem taşımaktadır.
Çocukların 1 yaşından itibaren pedodontistlerin takibinde olması, böyle bir yaralanma sonrası hemen bilgi alınabilmesi ve dolayısıyla doğru uygulamanın yapılabilmesi açısından önemlidir.
Bebek ve çocuklardaki parmak emme ve yalancı emzik emme alışkanlığının sebebi nedir? Bu alışkanlık nasıl durdurulur?
Emme duygusu çocuklar için bir ihtiyaçtır. Normalde çocuklar 2-3 yaşına kadar ailelerinin yardımı ile bu alışkanlığı bırakırlar. 3 yaşından sonra ısrarla bu alışkanlığa devam ediyorsa, bir uzmana danışarak çocuğu bu alışkanlığından vazgeçirmek için bilinçlendirmeye çalışmalıdır. Çocuklar çoğu zaman bu alışkanlıklarının zararlarının bilincinde olmazlar. Öncelikle çocuğun bu konuya dikkatini çekmek gerekir.
Her zaman nazikçe uyarmalı ve bu konuda sabırlı olunmalıdır. Kötü alışkanlıklara sahip olan çocuklarda alışkanlığı engellemeye çalışmadan önce neden yapıldığını araştırmak önemlidir. Çocuk bir alışkanlığı olduğunu ve bunu yapmaması gerektiğini öğrendikten sonra ona hatırlatıcı ve yardımcı bazı uygulamalar önerilebilir.
Bebeğimin dişlerinde sarımtrak veya portakal rengi tarzında bir görüntü oluşmaya başladı ne yapmalıyım?
Çocuğun dişlerinde oluşan bu lekelenmeler çürük başlangıcının belirtisi olabilir.
Bir pedodontiste başvurulup bu dişlerin tedavisi yapılmalı, beslenme ve diş fırçalama
alışkanlığı düzenlenmelidir.
Kaynak: İstanbul Dişhekimleri Odası İnternet Sitesi - Prof.Dr.Nüket Sandallı