Kanal tedavisi nedir? Neden ve nasıl yapılır?
Endodontik tedavi yani kanal tedavisi; dişlerin kök kanal boşluğu içerisinde bulunan ve pulpa dokusu adını verdiğimiz damar, sinir, ven ve lenf damarlarından oluşan dokunun diş çürüğü, dişe gelen travmalar, ileri dişeti hastalıkları, hatalı yapılmış dolgu veya protetik restorasyonlar, yanlış uygulanmış ortodontik tedaviler sonucu hasara uğraması nedeniyle hekimin bu dokuyu ve kanal boşluğunu temizleyerek diş ve çevre dokuların sağlıklı bir şekilde ağız ortamında korunmasını sağlamak amacıyla yapmış olduğu tedavidir.
Kanal tedavisi yapılan bir dişin ömrü ne kadardır?
Başarılı bir kanal tedavisi yapılmış bir diş, iyi bir ağız hijyeni ve düzenli kontroller ile ömür boyu ağızda kalabilir
Kanal tedavisi ne zaman yapılır?
Çürük nedeniyle pulpası açığa çıkmış ağrılı olgularda, travma sonucu canlılığını yitirmiş vakalarda abse, kist, fistül oluşumu görülen dişlerde kanal tedavisi yapılması gerekmektedir.
Kanal tedavisi kaç seans sürer?
Günümüzde canlı dişlerde kanal tedavisi tek seansta, abse oluşumu, fistül varlığı ve ağrı gibi semptomların devam ettiği nekrotik dişlerde birden fazla seansta tamamlanmaktadır.
Kanal tedavisinin aşamaları nelerdir?
Öncelikle doğru bir tedavi için doğru bir teşhis gereklidir. Bunun için de gözle muayenenin yanı sıra radyografilerden, çeşitli elektrikli ve sıcak, soğuk pulpa testlerinden faydalanılarak sorunlu diş ve durumu hakkında bilgi sahibi olunur. Diş canlı ise uygun lokal anestezik ajan seçilerek diş ve çevre dokular hissizleştirilir. Çürük temizlenerek veya diş üzerinde daha önceden varolan eski dolgu, restorasyon kaldırılarak dişin kök kanal boşluğuna(pulpa) ulaşılır. Elektronik apeks bulucular veya radyografi yardımıyla çalışma uzunluğu saptanır. Çeşitli eğeler ve döner alet sistemleri kullanılarak kök kanalı içindeki iltihaplı dokular uzaklaştırılır. Bu esnada mikroorganizmalar, ürünleri ve organik doku artıklarının uzaklaştırılması için çeşitli dezenfektanlarla kök kanal boşluğu yıkanır. Yeterli temizleme ve şekillendirme yapıldıktan sonra kanal içi kurulanır. Şekillendirme sırasında kök kanalı sık sık yıkanmalıdır. Tedavi tek seansta tamamlanacaksa kök kanalları uygun kanal dolgu maddesiyle sızdırmaz bir şekilde doldurulur. Birden fazla seansta tamamlanacaksa kanalların uzun vadeli dezenfeksiyonu için kanal içinr antiseptik uygulanarak geçici dolgu ile kapatılır. İkinci seans kanal içine yerleştirilen Ca(OH)2 (kalsiyumhidroksit) temizlenir. Kök kanalı tekrar yıkanır ve kurulanır. Dişte ağrı, şiş, kötü koku gibi belirtiler yoksa kök kanalları sızdırmaz bir şekilde doldurulur.
Kanal tedavisi sırasında ağrı hissedecek miyim?
Kök kanal tedavisi sanıldığının aksine, lokal anestezi altında gerçekleştirilen ve tamamen ağrısız bir işlemdir. Bazı vakalarda hiç anestezik gerekmeden de ağrısız ve rahat bir şekilde kanal tedaviniz gerçekleştirilebilir. Bu durumlar dişin nekroz yani ölü olduğu ve uyaranları diş sinirinin iletemediği durumlardır.
Kanal tedavisi yaptırdım ama hala dişimde ağrı var. Neden?
Öncelikli olarak ağrının kesin teşhisi için diş hekiminize başvurmakta fayda var. Yapılacak olan muayene ve çekilen röntgenlerle ağrının kaynağı belirlenmeli, daha önce tedavi gören dişinizde problem varsa kanal tedaviniz başarısız olmuş demektir ve yeniden değerlendirilerek tekrar kanal tedavisi uygulanabilir. Kanal tedavisinin olanaksız hale geldiği durumlarda ise cerrahi bir müdahaleyle kök ucu rezeksiyonu adı verilen işlemle dişiniz tekrar sağlıklı hale gelebilir. Çekim en son düşünülmesi gereken alternatiftir.
Kanal tedavisi neden başarısız olur?
Kanal tedavisinin başarısızlığını etkileyen birçok faktör vardır. Dişlerin kök kanal boşlukları kompleks yapılardır. Normalin dışında bazı dişlerde ekstra kanal varlığı ve bu kanalın hekimin gözünden kaçması tedavide başarısızlığa neden olacaktır. Bunun yanı sıra kök kanalında mevcut olan tıkanmalar (kalsifikasyon) da hekimin bu boşluğu tamamen temizlemesini engelleyeceğinden başarısızlığa neden olabilir. Kanal içinde yabancı madde kalması(alet kırılması) da bir diğer başarıyı etkileyen faktördür. Kana tedavisi yapılırken kullanılan dezenfektanlara dirençli bakterilerin varlığı da enfeksiyonun tekrar nüksetmesine neden olacağından kanal tedavisi başarısız olabilir.
Kaynak: İstanbul Dişhekimleri Odası İnternet Sitesi - Prof.Dr.Hesna Sazak